معرفی رشته مامایی

کارشناسی ناپیوسته مامایی
(uncontinuous) Midwifery Bachelor of Science
تعریف رشته:
رشته مامایی از رشته های علوم پزشکی است که دانش آموختگان آن در سطح کارشناسی با ارائه خدمات بهداشت باروری و انجام
مراقبت های دوران بارداری،حین و بعد از زایمان،انجام مراقبت های نوزادان و شیرخواران وارائه آموزش و مشاوره سلامت جنسی و باروری
به زنان در حدود وظایف تعیین شده،ترویج زایمان طبیعی و ایمن،تشخیص حالات غیر طبیعی در مادر،جنین یا نوزاد تازه متولد شده،انجام
اقدامات اضطراری در حین بارداری یا زایمان و ارجاع به موقع موارد غیرطبیعی،در جهت تامین و ارتقای سلامت مادر و جنین -نوزاد و
شیرخوار و کودک تلاش می کنند .
تاریخچه رشته و پیشرفت های جدید:
تاریخچه رشته در جهان و ایران
بر اساس مدارک و مستندات باقیمانده از قرن ها پیش،هیپوکرات پزشک یونانی،برنامه آموزش مامایی را در قرن پنجم قبل از میلاد شروع
کرد.سرانوس پزشک رومی در قرن دوم میلادی مشخص یک مامای خوب را شامل نیاز به تحصیل و دسترسی به دانش مامایی تعیین
کرد.او همچنین کتابی نوشته تا سال 1500 میلادی مورد استفاده بود.در سال 1452 میلادی آلمان اولین قانون در مورد مامایی در زمینه
زایمان زنان تصویب کرد.درکشور های غربی که با مهاجرت دیگر اقوام تشکیل شده بود نظیر ایالات متحده ،
آمریکای لاتین و استرالیا،ماما ها برای این جوامع مهاجری یک ضرورت محسوب می شدندو همواره مورد احترام بودند.آموزش مامایی
در این جوامع به حدود 200 سال قبل برمیگردد.در آمریکا در سالهای 1921 تا 1929 آموزش و صدور مجوز کار برای ماماها انجام شد و
بتدریج آموزشکده های مامایی تاسیس شد .
در ایران،اولین مدرسه مامائی در سال 1298 در بیمارستان بانوان(زنان) سابق شهر تهران تاسیس شد.پس از گذشت 10 سال اولین
آموزشگاه عالی مامایی با دوره 3 ساله معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب در سال 1308 آغاز به کار کرد.پس از تاسیس
دانشگاه تهران در سال 1313 و دانشکده پزشکی آن در سال 1315 بیمارستان زنان به همراه آموزشگاه مامایی آن در سال 1319 ضمیمه
دانشکده پزشکی شد .از سال 1354 تا زمان انقلاب اسلامی،دوره های لیسانس مامایی آن در سال 1319 ضمیمه دانشگاه پزشکی شد.از
سال 1354 تا زمان انقلاب اسلامی،دوره های لیسانس مامایی در مراکز اصفهان،مشهد و دانشگاه شهید بهشتی(ملی سابق)گسترش
داد.در سال های قبل از انقلاب علاوه بر لیسانس مامایی در بعضی مراکز دوره های کاردانی مامائی و معادل لیسانس پرستاری مامائی وجود
داشت.پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بازگشایی دانشگاه ها بدنبال انقلاب فرهنگی دوره های کاردانی مامایی و کارشناسی ناپیوسته و
سپس کارشناسی پیوسته مامایی در اکثر استان های کشور تاسیس شد.همچنین از سال 1364 کارشناسی ارشد مامایی در دانشگاه تربیت
مدرس و از سال 1370 در 8 دانشگاه بزرگ دیگر کشور برقرار گردید.مقطع کارشناسی پیوسته وناپیوسته در دانشگاه آزاد اسلامی(غیر
دولتی) نیز موجود است.مقطع کاردانی این رشته،به دلیل عدم نیاز کشور،از سال 1385 تا کنون متوقف شده است .
ارزشها و باورها :
در کشور جمهوری اسلامی ایران با توجه به اینکه علم آموزی یک فرضیه دینی است،بر رشد و تکامل انسان ها تاکید می شود،از این رو هر
گونه آموزش برای تعالی انسان ها و ایجاد یک زندگی بهتر و سازنده تر امری ضروری و مطلوب است .
از آنجا که خانواده واحد بنیادی جامعه و کانون اصلی رشد تعالی انسان ها است و زنان و مادران در این کانون نقش محوری و تعیین کننده
ای رابه عهده دارند،لذا توجه به سلامت جسمی و روانی مادران و کودکان و ارائه خدمات بهداشتی برای این گروه های اسیب پذیر در
راس برنامه های بهداشتی و درمانی دولت جمهوری اسلامی ایران قرار دارد .از این رو پوشش دهی اینگونه خدمات با توجه به تعریف رشته
ی مامائی در حیطه ی ابعاد بالینی و بهداشتی آن قرار می گیرد .
در این دوره آموزشی با اعتقاد به اینکه امور مربوط به باروری نظیر حاملگی و زایمان،رخداد طبیعی و فیزیولوژیک زندگی هستند و اینکه
پیشگیری مقدم بر درمان است،حفظ شرایط طبیعی برای رخداد های باروری امری ضروری است و انحرافات از حالات طبیعی باید به درستی
و به دقت شناسایی و به مسیر طبیعی هدایت شوند .برخورداری از مراقبت ها و خدما ت مطلوب مامائی بدون در نظر گرفتن محل
زندگی ،نژاد،قوم،سن،فرهنگ،مذهب،اعتقادات سیاسی،وضعیت اقتصادی،و موقعیت اجتماعی حق همه ی خانواده هاست .

دانش آموخته این مسئولیت دارد که،استانداردهای بالای خدمات مراقبت های مامائی را از طریق آموزش و یادگیری مطلوب دوران
تحصیلی،آموزشهای مداوم پس از آن و بارگیری نتایج تحقیقات،هماهنگ با اهداف کشوری و محدوده وظایف همراه با رعایت قوانین و
اخلاقیات و عدالت به مددجویان ارائه نمایند .
رسالت ( mission )
رسالت این برنامه تربیت نیروی انسانی متعهد،آگاه و متبحر در زمینه مامایی است که خدمات مامایی را در سطوح مختلف پیشگیری،به
عنوان یک فرد از اعضای تیم سلامت و یا به صورت مستقل،به مددجویان ارائه می نماید .
چشم انداز (vision )
در 10 سال آینده،دانش آموختگان این رشته،با توجه به فلسفه و رسالت برنامه،ضمن تکمیل پست های مورد نیازکشوردر مراکز بهداشتی
درمانی،خدمات مامائی موثر و کارآمد خود را در بالاترین استاندارد های حرفه ای و تامین رضایتمندی مراجعین و مددجویان ارائه خواهد
نمود .
نقش دانش آموختگان ( role definition )
دانش آموختگان این رشته در نقش های زیر در جامعه انجام وظیفه می کنند :
-تشخیصی،مراقبتی -مداخله ای
-آموزشی
-مشاوره ای
-پیشگیری
-مدیریتی